Μια φορά κι έναν καιρό …«Ο μικρός Jakob ζούσε με την οικογένειά του μέσα σε ένα δέντρο που βρισκόταν σε ένα δάσος κάπου μακριά. Δεν είχε φίλους κι ένιωθε μόνος και βαριόταν.» (Κ., κορίτσι, ετών 5)«Δεν υπάρχει κανείς στο δάσος να τον κάνει φίλο;» (Σ.Κ.)«δεν έβγαινε από το σπίτι» (Κ.)«χμ, πώς θα μπορούσε να κάνει νέους φίλους λες μένοντας στο σπίτι;» (Σ.Κ.)«χμ, μήπως να έκανε ένα πάρτυ και να τους καλέσει όλους;» (Κ.)«η μικρή Μάρθα (-είναι το αγαπημένο της όνομα, όλο Μάρθα λέει (Κ.) -χμ, ναι (Ν.)) ζούσε σε ένα σπίτι με τη μαμά, τον μπαμπά και τον αδερφό της» (Ν., κορίτσι, ετών 5)«α, ωραία. Και πώς παιρνούσε τη μέρα της;» (Σ.Κ.)«χμ, η μαμά δεν έμενε πολύ στο σπίτι. Είχε ένα φίλο. Είχε προβλήματα με τον μπαμπά» (Ν.)«χμ, και τι έγινε μετά; Έμεινε με το φίλο; Δεν τα πήγαινε καλά με τον μπαμπά;» (Σ.Κ.)«όχι, (θυμωμένη) δεν είχε προβλήματα με τον μπαμπά.» (Ν.)
Τα παραπάνω αποτελούν μέρη πραγματικών ιστοριών που δημιούργησαν δύο κορίτσια προσχολικής ηλικίας μετά από αυθόρμητη δική τους επιλογή των αντίστοιχων καρτών από το παιχνίδι Παραμυθοκάρτες. Το καθένα από τα κορίτσια δημιούργησε την ιστορία της παρουσία της άλλης. Το ερέθισμα προήρθε από εμένα, παρουσιάστηκε ως παιχνίδι, σε μια προσπάθεια να κατανοήσω καλύτερα τον ψυχικό τους κόσμο μια και κατά τη διάρκεια της δουλειάς μου στον παιδικό σταθμό που βρίσκονται, η συμπεριφορά τους μου δημιούργησε ερωτηματικά.
Η Ν. παρουσίασε δυσκολίες διαχείρισης του θυμού της και η Κ. έδειχνε να δυσκολεύεται να βρει τη θέση της μέσα στην ομάδα, παρέμενε κυρίως έξω από τα ομαδικά παιχνίδια και τις ελάχιστες φορές που έκανε κάποια προσπάθεια να πλησιάσει κάποιο παιδί δεν έδειχναν επιτυχημένες.
Το παιχνίδι με τις Παραμυθοκάρτες το επανέλαβα με τα ίδια κορίτσια τις επόμενες μέρες ακόμα δύο φορές. Οι ιστορίες τους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, επαναλήφθηκαν. Η Ν. δημιούργησε κι άλλες οικογενειακές ιστορίες και η Κ. νέους μοναχικούς χαρακτήρες. Την εξιστόρηση ακολούθησαν παιχνίδια ρόλων σε μια προσπάθεια διαχείρισης των συγκρούσεων που ανέφεραν στις ιστορίες τους. Τα δύο κορίτσια μέσα από αυτή τη διαδιακασία μου περιέγραψαν με τον πιο εύγλωττο τρόπο, μέσα από την ασφάλεια του παραμυθιού, δυσχέρειες και δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στη ζωή τους χωρίς να χρειαστεί να αναφερθούν σε αυτές είτε γιατί δεν έχουν τις κατάλληλες λέξεις να τις περιγράψουν είτε γιατί δεν θέλουν να τις δημοσιοποίησουν.
Στο χώρο βρίσκομαι ως εκπαιδευόμενη στα πλαίσια μετεκπαίδευσής μου στη δραματοθεραπεία. Το ερευνητικό μου ενδιαφέρον εστιάζεται στο πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα παραμύθια που τα παιδιά και οι νέοι θα κατασκευάζουν στη διάγνωση και θεραπεία του λεγόμενου πρώιμου ψυχικού ή αναπτυξιακού τραύματος. Στις Παραμυθοκάρτες, του Μάνου Κρόκου και της Λιάνας Δενεζάκη, αναγνώρισα από την πρώτη στιγμή ένα πολύτιμο εργαλείο δουλειάς σε δραματοθεραπευτικά πλαίσια.
Η διαχρονική αξία για τις κοινωνίες και η θεραπευτική δύναμη των παραμυθιών έχει από πολλούς θεωρητικούς ψυχολόγους, παιδαγωγούς και ανθρωπολόγους καταγραφεί, μελετηθεί και επιστημονικά τεκμηριωθεί. Η λίστα είναι ατελείωτη και δεν θεωρώ σκόπιμο να τους απαριθμήσω εδώ. Εξάλλου η επιστημονική επιμέλεια της Δρ. Ζωής Κρόκου που πλαισιώνει το συγκεκριμένο παιχνίδι είναι αρκετά διαφωτιστική.
Προσωπικά όταν είδα για πρώτη φορά τις Παραμυθοκάρτες, αναγνώρισα σε αυτές στοιχεία από τη δουλειά του Joseph Campell, του αμερικανού μυθολόγου, και τη μελέτη του πάνω στο αρχέτυπο του ήρωα (Hero’s Journey) στο βιβλίο του Ο ήρωας με τα χίλια πρόσωπα (1949) καθώς και το διαγνωστικό και θεραπευτικό εργαλείο Η ιστορία με τις 6 εικόνες, του ισραηλινού δραματοθεραπευτή και καθηγητή Mooli Lahad.
Σύσση Κορίζη, Επικοινωνιολόγος, ΜΑ, εκπαιδευόμενη στη Δραματοθεραπεία, 2ο έτος