Πριν από τρία περίπου χρόνια, όταν εργαζόμουν σε ένα κέντρο μελέτης, μία φίλη και συνάδελφος κρατούσε μαζί της ένα μακρόστενο, χρωματιστό κουτάκι που έφερε τον τίτλο «Παραμυθοκάρτες». Αμέσως μου κέντρισε το ενδιαφέρον και χωρίς να χάσω καιρό, ζήτησα να δω τι κρύβεται στο εσωτερικό του. Σαν μικρό παιδί το άνοιξα με ενθουσιασμό και τότε, ως διά μαγείας, ξεπρόβαλε μπροστά μου το πιο όμορφο ουράνιο τόξο που είχα αντικρίσει ποτέ! Ένα πλήθος από κάρτες σε όλα τα χρώματα της ίριδας, να συνθέτουν έναν καμβά από αμέτρητα παραμύθια και ιστορίες. Ιστορίες με καλοσυνάτες πριγκίπισσες, γενναίους ιππότες, άτακτα ξωτικά και πολλούς άλλους φανταστικούς ήρωες, που για να ζωντανέψουν χρειάζονταν λίγες σταγόνες μόνο αστείρευτης παιδικής φαντασίας!
Οι «Παραμυθοκάρτες» των πολύ επιτυχημένων Λιάνας Δενεζάκη & Μάνου Κρόκου, ομολογώ πως με κέρδισαν από την πρώτη στιγμή! Τόσο η καθαρότητα των εικόνων, που αντανακλούν τις επιθυμίες της παιδικής ψυχής, όσο και η ιδέα πίσω από το καινοτόμο αυτό πόνημα, με έκαναν να τις λατρέψω. Έκτοτε τις έχω αγοράσει όλες και, πλέον ως εκπαιδευτικός δημοτικής εκπαίδευσης, τις χρησιμοποιώ αρκετά συχνά στο σχολείο με ποικίλους τρόπους. Οι μαθητές μου τις έχουν λατρέψει κι αυτοί!
Για όσους δε τις γνωρίζουν, συνιστούν ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι δημιουργικής αφήγησης, που απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής, αλλά και σχολικής ηλικίας, καλύπτοντας το ηλικιακό φάσμα των 3 έως 12 ετών. Με πολλή αγάπη και μεράκι έχουν φιλοτεχνηθεί ως τώρα 6 διαφορετικά πακέτα παραμυθοκαρτών, καθένα από τα οποία αναφέρεται σε μία συγκεκριμένη θεματολογία. Υπάρχουν δηλαδή, παραμυθοκάρτες από τον κόσμο της μυθολογίας, από αγαπημένα παραμύθια, από βασίλεια μαγικά και νησιά γεμάτα φαντασία, αλλά και από την καθημερινότητα των μικρών ζώων. Είναι όλa τόσο όμορφa και μοναδικά, που πραγματικά δεν ξέρεις ποιο κουτάκι να πρωτοδιαλέξεις!
Μέσα σε κάθε πακέτο περιέχονται 49 κάρτες, οι οποίες είναι χωρισμένες σε 7 κατηγορίες, σύμφωνα με τα χρώματα του ουράνιου τόξου, αντιπροσωπεύοντας ένα δομικό στοιχείο του παραμυθιού. Έτσι, οι κόκκινες κάρτες υποδεικνύουν τον ήρωα ή την ηρωίδα της ιστορίας, ενώ οι πορτοκαλί τον τόπο όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα. Με παρόμοιο τρόπο λειτουργούν και οι υπόλοιπες κάρτες του παιχνιδιού.
Το παιχνίδι για να ξεκινήσει, πρέπει ο κάθε παίκτης να τραβήξει στην τύχη μία κάρτα από όλες τις χρωματικές κατηγορίες. Στη συνέχεια, τοποθετώντας όλες τις κάρτες στη σειρά, καλείται να τις παρατηρήσει προσεκτικά και να αποδώσει προφορικά το περιεχόμενό τους σχηματίζοντας μια ιστορία με νοηματική συνέχεια. Το παιχνίδι μπορεί να επαναληφθεί άπειρες φορές, προκύπτοντας αμέτρητοι συνδυασμοί καρτών και συνάμα αναρίθμητες ιστορίες!
Εκτός από τον ενδεδειγμένο τρόπο παιξίματος που υπαγορεύεται από τις οδηγίες, είναι δυνατόν να γίνουν και πολλές παραλλαγές του εν λόγω παιχνιδιού, γεγονός που υποδηλώνει την πολύπλευρη χρηστικότητά του. Καθ’ αυτόν τον τρόπο, υπάρχουν φορές που μέσα στη σχολική τάξη επιλέγω την γραπτή αποτύπωση των ιστοριών έναντι της προφορικής, ώστε τα παιδιά να εξασκηθούν με ευχάριστο τρόπο στην παραγωγή γραπτού λόγου. Τούτο επιτυγχάνεται εύκολα με τον χωρισμό των μαθητών σε ομάδες των 7 ατόμων. Κάθε παιδί επιλέγει τυχαία μία κάρτα από κάθε κατηγορία και την αφήνει κάτω γυρισμένη ανάποδα, ακολουθώντας το χρωματικό μοτίβο του ουράνιου τόξου. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρις ότου όλοι οι μαθητές να διαλέξουν από μία κάρτα. Έπειτα, μετρώντας αντίστροφα, καλούμε τα παιδιά να γυρίσουν τις κάρτες, να δουν προσεκτικά τις εικόνες και συζητώντας να καταλήξουν από κοινού σε μία ιστορία, την οποία στο τέλος θα την καταγράψουν. Έτσι, σχηματίζονται διάφορες ιστορίες, που μπορούν μετέπειτα να γίνουν βιβλίο με παραμύθια, να εικονογραφηθούν, αλλά και να δραματοποιηθούν. Από ένα, λοιπόν, μαγικό πακέτο παραμυθοκαρτών, δύνανται να προκύψουν τόσα πολλά εκπαιδευτικά παιχνίδια, που οι μαθητές δε θα κουραστούν ποτέ να παίζουν και συνάμα να μαθαίνουν!
Κι αν αναρωτιέστε για τα οφέλη των παραμυθοκαρτών, αυτά είναι αναρίθμητα… όσα και τα παραμύθια που μπορούν να δημιουργηθούν με αυτές τις καταπληκτικές κάρτες! Κατά την προσωπική μου γνώμη, το σπουδαιότερο όλων είναι ότι τα παιδιά καλλιεργούν τη φαντασία τους, περνώντας από τον σύνηθες ρόλο του ακροατή σε αυτόν του αφηγητή, αλλά και του συγγραφέα ιστοριών. Παράλληλα, λαμβάνοντας αποφάσεις για την εξέλιξη των ιστοριών, αναπτύσσουν κριτική σκέψη, ενώ ταυτόχρονα, μέσα από το παιχνίδι εντυπώνουν καλύτερα θεμελιώδεις αξίες της ζωής, όπως την αγάπη, τη φιλία, την αλληλεγγύη, την υπευθυνότητα. Μαθαίνουν επίσης, να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα συναισθήματα των κεντρικών ηρώων, αλλά και τα δικά τους, γεγονός που τα οδηγεί πιο κοντά στην ενσυναίσθηση και την αποδοχή του άλλου, του διαφορετικού. Επιπλέον, η ενδεδειγμένη ακολουθία των καρτών βοηθά τα παιδιά να βάλουν τις σκέψεις τους σε τάξη και να δομήσουν μία ιστορία με λογική αλληλουχία. Ιδίως όσοι μαθητές αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου, το συγκεκριμένο παιχνίδι θεωρείται κατάλληλο για την υπέρβασή τους. Οι ευκρινείς εικόνες, τα ζωηρά χρώματα και οι απαλές γραμμές ενισχύουν την παρατηρητικότητα των παιδιών, στοιχείο που τα διευκολύνει να πλάσουν τις παραμυθένιες ιστορίες τους. Πρόκειται συνεπώς, για ένα υπέροχο επιτραπέζιο παιχνίδι με πληθώρα θετικών στοιχείων, που δύναται να αξιοποιηθεί ως εκπαιδευτικό εργαλείο από δασκάλους, ειδικούς παιδαγωγούς, λογοθεραπευτές ή ακόμα και από γονείς.
Κλείνοντας, η Virginia Haviland, μια συγγραφική αυθεντία στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, είχε κάποτε δηλώσει: «Η στασιμότητα σε όλες τις επιστήμες και στην τέχνη θα ήταν βέβαιη δίχως την αχαλίνωτη φαντασία δημιουργικών ανθρώπων που, όπως φαίνεται, επηρεάστηκαν διαβάζοντας παραμύθια στην παιδική τους ηλικία». Φανταστείτε λοιπόν, τι έχει να συμβεί αν τα παιδιά, όχι μόνο διαβάζουν παραμύθια, αλλά τα δημιουργούν κιόλας με τις Παραμυθοκάρτες!
Η Ελευθερία Μπαλαντίνου γεννήθηκε το 1990 στα Χανιά της Κρήτης.
Σπούδασε Παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός στην Αθήνα, σε δημόσιες δομές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Η αστείρευτη αγάπη που τρέφει για τα παιδιά, αλλά και το αμείωτο ενδιαφέρον της για την εκπαίδευση, την οδήγησαν γρήγορα σε δημιουργικά συγγραφικά μονοπάτια. «Ο Λόγος ταξιδεύει στο περιβόλι του Αρθρού-ρου!», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Υδροπλάνο, συνιστά τον καρπό της πρώτης συγγραφικής της προσπάθειας και αποτελεί μέρος μιας σειράς έντεκα αυτοτελών εκπαιδευτικών βιβλίων που πραγματεύονται τα φαινόμενα της Γραμματικής.